İzale-i Şuyu Davası (Ortaklığın Giderilmesi Davası) Nedir?

İzale-i Şuyu kavramı, “izale” kelimesinin “gidermek” anlamını ve “şuyu” teriminin ise “ortaklık” anlamını içerdiği için, “Ortaklığın Giderilmesi Davası” anlamına gelir. Kısaca bahsetmek gerekirse bahsi geçen davaya; taşınmazlar için yaşanan ortaklık konusundaki sorunların giderilmesi için başvurulur. Gayrimenkul hukuku için önemli bir dava türüdür. Örnek teşkil etmesi hasebiyle; bir daireye malik olarak 6 hissedar varsa ve bu hissedarlar, daireyi birlikte yönetemiyorlarsa, açılacak dava “İzale-i Şuyu” davası yani Ortaklığın Giderilmesi Davası olacaktır.

İzale-i Şuyu davası, Medeni Kanunumuzun 699. maddesinde düzenlenmiştir. Madde de; “Paylaşma, malın aynen bölüşülmesi veya pazarlık ya da artırmayla satılarak bedelinin bölüşülmesi” denmektedir. Paylaşma yöntemi ile anlaşma sağlanamazsa, paydaşlardan birinin istemi üzerine hâkim, malın aynen bölünerek paylaştırılmasına karar verir. Bölünme isteği durum ve koşullara uygun görülmezse, özellikle paylı malın önemli bir değer kaybına uğramadan bölünmesine olanak yoksa, açık artırmayla satışa karar verilir. Gerçekleşecek satış işleminin taşınmaza paydaş olan taraflar arasında artırma uygulaması ile yapılmasına karar verilmesi için gerekli olan şey tüm paydaşların rızasıdır.

Madde hükmünde de görüldüğü üzere, bu dava hissedarların sadece biri tarafından açılabilir. Yani bu davayı açmak için tüm hissedarların bir araya gelmeleri veya ortak hareket etmeleri gerekli değildir. Bahsi geçen olayda, hissedar olan taraflardan herhangi birinin Sulh Hukuk Mahkemesi başvurusu ile hukuki süreç başlayacaktır. Mahkeme ilk başta ortaklığın giderilmesi istenen gayrimenkulün pay edilebilir olup olmadığına bakacaktır. Mahkemece bunun için teknik olaylara bakacak bilirkişiler görevlendirir. Taşınmazın ilgili makamlardan istenilen imar durumu, hisse ve hissedarlar tespit edildikten sonra hissedarlara paylaştırılır. Ayrıca, İzale-i Şuyu davası açıldığında, malın ortak kullanımı ve yönetimi ile ilgili geçici önlemler de alınabilir. Örneğin, hissedarların malın kullanımı ve bakımı için gerekli giderleri paylaşması veya malın kullanımında bazı kısıtlamalar getirilmesi gibi. İzale-i Şuyu davası, ortaklığın giderilmesi için en etkili yollardan biridir. Ancak, dava süreci uzun ve karmaşık olabilir ve taraflar arasında bazı anlaşmazlıklara neden olabilir. Bu nedenle, hissedarlar arasında önceden bir anlaşma sağlamak veya bir gayrimenkul hukuku avukatı üzerinden hukuki danışmanlık almak, dava sürecinin daha kolay ve düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlayabilir.

İzale i Şuyu Davası Şartları Nelerdir?

Gayrimenkul hukuku davaları içerisinde önemli bir rolü olan izale-i şuyu (ortaklığın giderilmesi) davası, belirli şartların sağlanmasıyla açılabilir. Bu şartlar genel olarak aşağıdaki gibi sıralanabilir: Bir malın elbirliği veya paylı mülkiyeti olmalıdır. Bu mal, taşınmaz, araç, altın, hisse senedi gibi farklı tiplerde olabilir. Davacı, dava dosyasına tüm ortakları dahil etmelidir. Malın ayrıntılı bilgileri doğru ve eksiksiz olarak belirtilmelidir. Örneğin, taşınmaz ise parsel numarası, araç ise plaka numarası veya hisse senedi ise miktarı gibi bilgiler verilmelidir. Ortaklık belgesi veya diğer belgeler, ortaklığın varlığını göstermek için sunulmalıdır. Hukuki bir işlem nedeniyle veya paylı mülkiyetin belirli bir amaç için korunması gerektiği durumlarda, ortaklığı devam ettirme yükümlülüğü olmamalıdır. Bu şartların sağlanması durumunda, izale-i şuyu davası açılabilir ve mahkeme ortaklığın giderilmesi için gerekli kararı verebilir.

Ortaklığın Giderilmesi Davası Hangi Durumlarda Açılabilir?

Ortaklığın giderilmesi davası, paylı mülkiyet durumundaki malın paylaşılması talebiyle açılır. Türk Medeni Kanunu’nun 698. maddesi gereği, hukuki bir işlem gereği veya paylı malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması sebebiyle paydaşlardan her biri, malın paylaşılmasını isteyebilir. Bu nedenle, paydaşlardan herhangi birinin malın paylaşılmasını talep etmesi halinde, ortaklığın giderilmesi davası açılabilir. Yukarıda da değindiğim gibi bu tür teknik ve hata affetmeyen davalarda hukuki danışmanlık almak en doğrusu olacaktır. Eğer İzmir ve çevresinde bu davayı açmak istiyorsanız İzmir gayrimenkul avukatı üzerinden hukuki destek alabilirsiniz. İzmir avukat arayışı içerisindeyseniz iletişim kurabilirsiniz.

Ortaklığın Giderilmesi Davası Hangi Mahkemede Açılır ve Yargılama Usulü Nasıldır?

Gayrimenkul hukuku içerisinde bulunan İzalei Şuyu davasında yargılama süreci ve usulüne ilişkin önemli bilgiler şu şekildedir:

• Bu dava, kazanan ya da kaybeden taraf olmayan bir davadır. Davanın sonucunda, davacı ve davalı aynı sonucu paylaşırlar.
• Sulh Hukuk Mahkemelerinde, kanunda aksine hüküm olmadığı sürece basit yargılama usulü uygulanır.
• Mahkeme kararı kesinleşmeden herhangi bir işlem yapılamaz.
• Mahkeme, ortaklığın taksim edilmesi veya satış yoluyla giderilmesi kararını verebilir. Ancak, bir taraf ortaklığın taksim edilmesini talep ederse, mahkeme bu konuda araştırma yaparak kararını verir. Çünkü, ortaklığın taksim edilmesi önceliklidir.
• İzale-i Şuyu davasında, mahkeme tarafından belirlenen değer yerine satış memurluğu tarafından yapılan kıymet takdiri satış fiyatı olarak belirlenir.
• Davacılardan biri davadan feragat etse bile, davalılardan herhangi biri davaya devam etmek istediği takdirde, davaya devam edilir ve esas hakkında karar verilir.
• Bu dava iki taraflı ve kazanan ya da kaybeden taraf olmayan bir davadır. Dolayısıyla, yargılama giderleri ve vekalet ücretleri, tarafların payları oranında yüklenir.