İşçi istifa ettiğinde kıdem tazminatına hak kazanamayacağı yönünde toplumda bir algı olduğu görülmektedir. Bu algı başlı başına doğru olmayıp şartları bulunduğu takdirde işçi istifa etse dahi kıdem tazminatını ve varsa diğer haklarını talep edebilir. Burada önemli olan işçinin hangi sebepten dolayı istifa etmiş olduğu hususudur. Eğer işçi haklı nedenle fesih hakkını kullanarak istifa etmek suretiyle iş akdini fesih etmişse kıdem tazminatı talep edebilecektir. Burada dikkat edilmesi gereken husus haklı nedenin ne olduğu ve haklı nedenle fesih hakkınının dava aşamasında ispat açısından yazılı olarak ileri sürülmesidir.
Belirtmek gerekir ki haklı neden, kişiye ya da olaya göre değişen değil İş Kanunu anlamında bir neden olmalıdır. İş kanunun 24.maddesinde işçi açısından haklı nedenlerin neler olduğu sayılmıştır. Eğer somut olaydaki haklı neden 24.maddede sayılan haklı nedenler içine giriyorsa işçi kıdem tazminatı talep edebilecektir. 24.maddede 3 başlık altında haklı nedenler sayılmıştır. Bunlar:
1-Sağlık sebepleri
- iş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.
- İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.
2-Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzeleri
- İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.
- İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.
- İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa.
- İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
- İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse.
- Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa.
3-Zorlayıcı Sebepler
- İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.
Yukarıda 3 madde altında sayılan sebeplerin varlığı halinde ispat yükü işçiye ait olmak üzere işçi haklı nedenler derhal fesih hakkını kullanarak istifa edebilecek ve kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
Uygulamada en çok görülen ve ispat açısından da diğer nedenler kadar zor olmayan 2.madde altında sayılan son bent olan ücretin ödenmemesi durumudur. Buna göre işçinin belirlenen ücreti zamanında ya da tam olarak ödenmezse bu durum işçiye haklı nedenle fesih hakkı vermektedir.
Bu hakkınızı yazılı olarak kullanmak size ilerde avantaj sağlayacaktır. Bu nedenle haklı nedenle fesih hakkınızı kullandığınıza dair ihtarname yazısını bir avukatın hukuki yardımından faydalanarak yapmanızda fayda vardır.
Yukarıda ki sebeplerin dışında kanunda ayrıca özel olarak evlenen kadınların evlilik dolayısıyla evlendikleri tarihten itibaren bir yıl içinde ve muvazzaf askerlik dolayısıyla işçi tarafından feshedilmesi halinde de kıdem tazminatına hak kazanılacağı düzenlenmiştir.