Tüm dünyayı saran covid-19 virüs salgını nedeniyle Dünya Sağlık Örgütünce alarm verildiği, tüm dünya ülkelerinde ve ülkemizde virüsün yayılmasını engellemek için tedbirlerin alındığı içinde bulunduğumuz dönemde salgının özel hukuk ilişkilerine etkisi gündem konusudur.

Bu doğrultuda turizm acentelerinden ya da tur şirketlerinden internet ortamında daha önceden 2020 yaz ayları için alınan ve genelde her şey dahil olarak rezerve edilen, uygulamada paket tur sözleşmeleri olarak adlandırılan sözleşmelere ne olacağı merak konusudur.

Genelde satın alınan paket tur sözleşmeleri ile ilgili iki durum karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan ilki hava yolu şirketlerinin salgın sürecinde uçuş yapamamasından/ otellerin sunduğu hizmetlerin askıya alınmasından dolayı turun zorunlu olarak rezerve edildiği tarihte gerçekleşememesidir. Diğeri ise bir şekilde uçuş ya da otel hizmeti rezerve edilen tarihlerde mevcut olsa bile insanlar tarafından riskli olduğu için önceden satın alınan bu tura katılmak istenmemesidir.

Her iki durumda da tur katılımcılarının ödedikleri bedelleri iade alma hakları vardır. Tur şirketleri tarafından yapılan sözleşmelerin bir çoğu katılımcılar aleyhine düzenlenmiş hükümler içermekte özellikte iptal ve fesih haklarıyla ilgili katılımcılar için yüksek oranlarda kesintiler öngörülmektedir. Bunun yanında bazı şirketler tarafından iptal istemiyle kendilerine başvurulduğunda iptal fesih hakkının olmadığı, şu an için başka tarihi de rezervasyon alınamayacağı, iptal etmek istiyorlarsa paralarının yanacağı şeklinde yanlış bilgilendirmeler yapılmaktadır.

Hukukumuzda paket tur sözleşmeleri Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 51.maddesinde düzenlenmiştir. Kanununda düzenlenen maddenin uygulanmasına dair Ticaret Bakanlığı tarafından yönetmelikte çıkarılmaktadır.

İlgili mevzuatlara göre tur katılımcısının, süre ve bildirim şartlarına uymak şartıyla iptal/fesih talebine paket tur düzenleyicisi tarafından kesinti uygulaması ya da bu talebi kabul etmemesi yasaya aykırıdır. Bu hususa aykırı olan sözleşme hükümleri de geçersizdir.

Belirtmek gerekir ki yönetmeliğe Covid-19 Salgını nedeniyle geçici bir madde eklenmiş olup paket tur satan şirket ya da acente iptal talebine karşılık 14 gün içerisinde bedeli iade etmekle yükümlüdür. Ancak sözleşme de katılımcıya açıkça belirtilmiş olması halinde bedel iadesi alınan tura ait uçuşların başlayacağı tarihten sonra da ödenebilir. Burada kanun koyucu, önceden tur şirketlerinin uçuş bedellerini hava yolu şirketlerine ödemiş olması nedeniyle, katılımcının iade talebine karşılık, tur şirketleri de hava yolu şirketlerinden uçuşa ait bedeli iade almakta güçlük çektiğinden bu şekilde tur şirketlerini korumak gayesi gütmüştür.

Netice itibariyle her ne sebeple olursa olsun paket tur satın almış kişilerin kesinti olmaksızın iade hakkı mevcuttur. Ancak bu hak kanun ve yönetmelikle öngörülen süre ve şekil şartlarına uygun olarak ileri sürülmelidir. Tek seferde ileri sürülecek bir talep olduğundan doğru, dikkatli, hukuka uygun olarak işlem yapmak sonrasında mağdur olmamak için önem arz etmektedir.