Denetimli Serbestlik Hakkında Merak Edilenler
Denetimli Serbestlik Hakkında Kişinin işlediği bir suçtan dolayı tutuklanması veya mahkemenin mahkûmiyet kararı vermesi sonucunda denetimli serbestlik, cezanın Ceza İnfaz Kurumu’nda infazından çok toplum içinde gözetim ve denetim altında infazının tamamlanmasını ifade eder. Denetimli serbestlik yasası, kişinin ailesine yakın kalabilmesi ve cezaevi dışındaki hayata uyum sağlayabilmesi gerekçesi ile çıkarılmıştır.
Suçlu, cezaevinde cezasını çekerken sosyal gözetim altında tutulur, ancak belirli bir süre sonra serbest bırakılır ve çıkmasına izin verilmeden önce şartlı tahliye edilir. Çok sayıda faktör denetimli serbestlik uygulamasına yol açabilir. Örneğin, uyuşturucu kullanımı denetimli serbestliği, sanığın suçlu bulunmasından ve hüküm giymesinden önce kullanılan bir önleyici tedbirdir. İzmir Avukat arayanlar çoğu zaman bu konu hakkında da fazlasıyla araştırma yapıyor.
Denetimli Serbestlik Nedir?
Teftiş planına uygun olarak, şüpheli, sanık ve hükümlünün topluma uyum sağlamasına yardımcı olacak her türlü hizmet, program ve kaynak mahkeme tarafından belirlenen parametreler ve süreler dahilinde mahkemece sağlanır. Bu prosedür, denetimli serbestlik olarak bilinir. Suçluyu suç işlemeye iten davranışları değiştirerek yeniden suç işlemenin önlenmesi, cezaevinden çıkan tutukluların takibinin yapılması, yine örnek olarak uyuşturucu bağımlılarının rehabilite edilmesi, mağdurlara verilen zararın giderilmesi ve böylece toplumun korunmasıdır.
Denetimli Serbestlik Nasıl Uygulanır?
Denetimli serbestlik, 30 Mart 2020 tarihinden önce işlenen suçlarda kullanılan bir araçtır. Bazı suçlar, kanunun uygulama kapsamına girmemektedir. Uyuşturucu ve uyarıcı madde üretimi ve kaçakçılığı, kasten adam öldürme, nitelikli kasten yaralama, cinsel bütünlüğe karşı suçlar, devlet güvenliğine karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, anayasal düzene karşı suçlar bu suçlardan birkaçıdır.
Denetimli serbestliğin nasıl uygulandığına ilişkin soruya verilen yanıtın bir parçası olarak, failin önceki altı ayı açık cezaevinde geçirmiş olması gerektiğini belirtmek gerekir. Ek olarak, cezaevinde iyi durumda olması ve denetimli serbestliğe hak kazanmak için bir dilekçe sunması gerekiyor. Denetimli serbestlik izinleri bazı durumlarda kullanılabilir. Örneğin, 14 Nisan 2020’den 30 Kasım 2020’ye kadar açık cezaevlerinde denetimli serbestlik ve cezası devam edenlere COVID-19 izni verildi. Denetimli serbestlik uygulamalarına ilişkin hazırlanan 10 Kasım 2021 tarihli Denetimli Serbestlik Yönetmeliği’nde belirli prosedürler belirlenmiştir. Denetimli serbestliğin gerçekleşmesi için birtakım koşulların karşılanması veya gerçekleşmesi gerekir. Bu koşullar mevcutsa denetimli serbestlik konulabilir. Denetimli serbestliğin kurulması için ön koşullar şunlardır:
- Mahkum açık bir cezaevinde tutuluyor
- Mahkûmun iyi hal göstermesi
- Koşullu salıverilme, bitmesine bir yıl veya daha az kalmış cezalar için geçerlidir.
- Sanık veya avukatının talebi
- İnfaz hâkiminin bu yöndeki kararı
Denetimli Serbestlik Şartları Nelerdir?
Bu ihtiyaç, failin bu uygulamadan yararlanmak için açık cezaevinde infaz edilmeyi tercih etmesi veya açık cezaevinde infaz edilmek istemesine rağmen, ötesindeki nedenlerle kapalı cezaevinde kalması halinde karşılanacaktır. Mahkum, açık cezaevinde tüm cezası boyunca iyi halini sürdürmelidir. Ceza İnfaz Kurumu, bu kararın verileceği bir yönetim ve gözlem kurulu oluşturmuştur. Şartlı salıverilme uygulaması, bir kişinin esenliğini dikkate almaz, bunun yerine herhangi bir disiplin cezası almadıkları için sağlıklarının iyi olduğunu varsayar.
Ancak hükümlünün isteği de önemlidir. Suçlunun bu uygulamadan yararlanabilmesi için avukatı aracılığıyla başvurması gerekir. Bu nedenle, bu durumun ancak kişi talep ederse gerçekleşeceğini anlamak önemlidir. Bu yüzden İzmir Avukat araması yapanlar bu durumları çoğu zaman İzmir Ceza Avukatı ile karşılıyor.
Denetimli Serbestlik Kimler İçin Geçerli Olur?
5275 sayılı Kanun’un 105/A maddesi denetimli serbestlik kurumundan yararlanabilecek kişileri ve bu kişilerin yararlanabilecekleri durumları belirlemektedir. Bu, bir açık cezaevinde veya çocuk eğitim kurumunda bulunan iyi huylu bir suçlunun, şartlı salıverilmesi için gerekli olan bir yıl veya daha az süreyle denetimli serbestlik parametreleri dahilinde bir talepte bulunabileceğini belirtir.
5275 sayılı Kanunun Geçici 6’ncı maddesine göre, 30 Mart 2020 tarihinden önce işlenen suçlardan şartlı salıverilme süresi üç yıl veya daha az olan kişiler hakkında, belirli suçlar hariç olmak üzere, denetimli serbestlik uygulanacaktır. Şartlı salıverilme için azami bir yıllık süre, 0 ila 6 yaş arası çocuğu olan kadın hükümlüler veya eşi olan veya ağır hasta veya engelli olan hükümlüler için geçerli değildir. Birinci istisnanın süresi iki yılı, ikinci istisnanın süresinin üç yılı geçmemesi gerekir.
Denetimli Serbestlik Süresi Neye Göre Belirlenir?
Çoğu kişi sık sık denetimli serbestliğin ne kadar sürmesi gerektiğini soruyor. Mevzuat genel olarak bu süreyi bir yıl olarak tanımlıyor. 5275 Sayılı Kanun’a Geçici Madde 6’nın eklenmesiyle bu süre, 30 Mart 2020 tarihinden önce işlenen suçlar için birkaç istisna dışında üç yıla çıkarıldı. Diğer bir deyişle, bu süreden önce bir suç işlenmişse, cezanın en fazla üç yılı denetimli serbestlikte sınırsız olarak çekilebilir. 30.03.2020 yılından sonra deneme süresi yine bir yıl olarak uygulanacaktır.
Denetimli serbestlik konusu, hapis cezası alan suçlular için çıkarılan ceza infaz kanunu sonucunda önem kazanmıştır. Denetimli serbestlik süresinin belirlenmesi için tercih edilebilecek bazı yaklaşımlar bulunmaktadır. Bu nedenle ne zaman hüküm giydikleri ve şartlı salıverilmelerine ne kadar süre kaldığı fazlasıyla önemli. Mahkumlar, şartlı tahliyedeyken halka yardımcı olacak bir pozisyonda çalışarak topluma yardımcı olabilir.
Bir başka merak edilen ise ceza almış olanların cezalarını çekebilmeleri için henüz bir fırsat penceresi varken, verilen kararlara yönelik denetimli serbestlik davasının kapatılması konusu. Hastalık, engellilik veya ileri yaş gibi çeşitli nedenlerle denetimli serbestlikten yararlanabilecek kişiler zaman içinde izlenir. Bu yaklaşıma göre ilgili suça ilişkin dosya kapatıldığında infaz süresinin bittiğine hükmedilmektedir.